Ένα από τα πιο γνωστά μουσικά θέματα γίνεται αφορμή να αναφερθούμε στις σχέσεις των ανθρώπων.
Πώς συνδέεται αυτό το πασίγνωστο μουσικό θέμα και το ποιητικό κείμενο που συνοδεύει με την σύγχρονη πραγματικότητα;
Οι μικροί εκπλήσσονται πάντα μαθαίνοντας πόσο παλιές είναι κάποιες μελωδίες που γνωρίζουν και ακούν συχνά γύρω τους. Το όνομα Beethoven επίσης το έχουν ακούσει πολλές φορές. Δεν έχουν συνειδητοποιήσει όμως πως αυτός ο διάσημος κύριος – που μιλούσε γερμανικά – πέθανε μόλις πριν …καμιά 200αριά χρόνια.
Τι συνέβαινε στην χώρα μας όταν ο συνθέτης και ο ποιητής έγραφαν τα κείμενά τους για την Ωδή στη Χαρά; Σε όσους ετοιμάζονται για την γορτή της 25ης Μαρτίου το ερώτημα θα τους φανερώσει μια λεπτομέρεια της πανοραμικής εικόνας της Ευρώπης εκείνης της εποχής.
Το έργο
Στην εποχή μας η αξία ενός συνθέτη προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την δημοτικότητά του στα media. Η πρόσβαση σε αυτά είναι ανοιχτή στον καθένα και οι “επιτυχίες” εναλάσσονται η μία με την άλλη γπολύ γρήγορα. Οι καλλιτέχνες σπάνια συνδέονται με κάτι άλλο πέρα από την μόδα.
Συμβαίνει όμως, σήμερα αλλά και παλαιότερα, ένα έργο τέχνης να εκφράζει ιδέες και πιστεύω του καλλιτέχνη για τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους, με την κοινωνία, ή με τη φύση.
Ο Μπετόβεν ήταν ένας από αυτούς: στο τέλος της 9ης Συμφωνίας του αποφάσισε να δανειστεί στίχους από ένα ποίημα του σύγχρονού του γερμανού ποιητή Σίλερ. Το ποίημα αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στους ανθρώπους που γίνονται αδέλφια, σε αυτούς που έχουν γευτεί την χαρά της φιλίας και της αγάπης, που σμίγουν προσκυνώντας τον μοναδικό Δημιουργό, αυτόν που κρύβεται πάνω από τα αστέρια…
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επιλέξει να χρησιμοποιήσει την μελωδία αυτή ως ύμνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα από την οποία εκφράζεται “η ιδεαλιστική άποψη του Σϊλερ για συναδέλφωση όλων των λαών την οποία συμμεριζόταν ο Μπετόβεν”.
Με αφορμή την μελωδία που σφραγίζει το τελευταίο μέρος της 9ης Συμφωνίας μπορούμε να αναφερθούμε στο θέμα που απασχόλησε τον συνθέτη (Μπετόβεν) και τον ποιητή (Σίλερ) και να συζητήσουμε για τις σχέσεις των ανθρώπων και των λαών σήμερα. Σε τι κατάσταση βρίσκονται; Τι σημαίνει αυτό για τον καθένα ξεχωριστά αλλά και για το σύνολο της ανθρωπότητας;
Παρτιτούρες για την τάξη – αρχεία PDF για εκτύπωση
Το θέμα βασίζεται στο πεντάχορδο της μείζονας. Ντο – Σολ, αν επιλέξουμε την ΝΤΟ ως τονικότητα, ή Σολ – Ρε’, αν επιλέξουμε την ΣΟΛ.
Το Β’ μέρος του βιβλίου “Μέσα απ’το τραγούδι” κλείνει με τον Ύμνο στην Χαρά, με τη συνοδεία μιας δεύτερης φωνής που μπορείτε να τραγουδήσετε ή να παίξετε σε κάποιο μουσικό όργανο.
Στο τέλος της 3ης φράσης εμφανίζεται η κάτω δεσπόζουσα (το σολ1 κάτω από το 5γραμμο για την ΝΤΟ). Αυτό μας δίνει την ευκαιρία να εισάγουμε ένα νέο στοιχείο και να διαπιστώσουμε πως η μελωδία δεν μπορεί να σταματήσει οπουδήποτε: στο άκουσμα αυτού του φθόγγου μας δημιουργείται η αίσθηση του ημιτελούς, έχουμε ανάγκη να ακούσουμε την συνέχεια.
Αν επιλέξουμε ως τονικότητα την ΡΕ έχουμε την ευκαιρία να αναφερθούμε στην αλλοίωση της φα# και να εισάγουμε το λα1 κάτω από το 5γραμμο.
Παρτιτούρα για την τάξη σε ΡΕ
Για το μεταλλόφωνο, αν γνωρίζουμε ήδη την φα#, ή αν ψάχνουμε αφορμή για να την φέρουμε στην παρέα!
Παρτιτούρα για την τάξη σε ΣΟΛ
Πολύ βολική τονικότητα για να διδάξουμε τη μελωδία στην φλογέρα.
Παρτιτούρα για την τάξη σε Ντο
Προσφέρεται για να παίξουμε την μελωδία στο μεταλλόφωνο, χρησιμοποιώντας και την χαμηλή Σολ.
Ύμνος στη Χαρά – Παρτιτούρα για την τάξη σε ΡΕ – κατέβασε το PDF
Ύμνος στη Χαρά – Παρτιτούρα για την τάξη σε ΣΟΛ – κατέβασε το PDF
Ύμνος στη Χαρά – Παρτιτούρα για την τάξη σε ΝΤΟ – κατέβασε το PDF
Στο τέλος του Β’ μέρος του βιβλίου “Μέσα απ’το τραγούδι” θα βρείτε το μουσικό θέμα από τον Ύμνο στη Χαρά με συνοδεια β’ φωνής – Περιεχόμενα β’ μέρους.
Διαβάστε επίσης: 25η Μαρτίου: Ένα μουσικό ταξίδι με αφορμή μια επέτειο
Πιάνο – Μεταλλόφωνο
Κάνε κλικ στις παρακάτω εικόνες για να δεις πώς μπορείς να παίξεις το θέμα της Ωδής στη Χαρά στο πιάνο και στο μεταλλόφωνο.
Ακροάσεις
Υπάρχουν αμέτρητες ερμηνείες του συγκεκριμένου αποσπάσματος από την Συμφωνία του Μπετόβεν. Μπορούμε να ακούσουμε κάποιες από αυτές τονίζοντας πως εκτός απο την ορχήστρα η φωνή (σόλο και χορωδία) παίζει σημαντικό ρόλο στο έργο.
Το παρακάτω βίντεο δεν προτείνεται τόσο για την καλλιτεχνική του αξία, όσο για αυτό που συμβαίνει στην πλατεία μιας πόλης στην οποία, αν και το όνομά της δεν έχει μείνει στην ιστορία για την υπεράσπιση της ένωσης των λαών, οι σημερινοί κάτοικοι και επισκέπτες της, κάτω από τους ήχους της ορχήστρας που παίζει την Ωδή στη Χαρά, πλησιάζουν ο ένας τον άλλον και τραγουδούν ελπιδοφόρα όλοι μαζί.
Δείτε εδώ το βίντεο Flashmob – Ode to Joy
25η Μαρτίου: ένα μουσικό ταξίδι ξεκινά με αφορμή μια επέτειο
