Μια πρόταση διδασκαλίας, ή ένας τρόπος χρήσης του βιβλίου “Μέσα απ’το τραγούδι”, από μια σειρά βίντεο που απευθύνεται σε μικρούς και μεγάλους. Κάθε νότα και τραγούδι!
Όπως μέσα από τα γράμματα της γλώσσας και τα βιβλία έρχεται η γνώση αλλά και η ψυχαγωγία, έτσι και οι νότες έχουν πολλά να μας αποκαλύψουν για τον κόσμο της μουσικής.
Η σειρά των βίντεο “Η Ντόλα και η παρέα της στο πεντάγραμμο” ακολουθεί, μαζί με τη φωνή της Γιώτας Τηγανούρια, τα βήματα των βιβλίων Μέσα απ’το τραγούδι, στις σελίδες του οποίου χέρι-χέρι βαδίζουν τα τραγούδια με τους μουσικούς φθόγγους.
Στόχος της σειράς είναι όχι μόνο να παρακολουθήσουν οι μαθητές, αλλά και να προτείνει σε όποιον διδάσκει έναν τρόπο χρήσης του βιβλίου.
Η Ντόλα και η παρέα της – βίντεο 1: Τέταρτα και όγδοα
Οι δύο βασικές ρυθμικές αξίες που μαθαίνουμε πάνω στον παλμό είναι τα τέταρτα και τα όγδοα. Τα παιδιά τα μαθαίνουν μέσω της μίμησης, και στη συνέχεια μπορούν να αναγνωρίσουν ρυθμικές φράσεις ή να τις αναπαράγουν με παλαμάκια ή κρουστά οργανάκια. Σε αυτό το στάδιο είναι σημαντικό να προφέρουν τις ρυθμικές συλλαβές δυνατά ή εσωτερικά (από μέσα τους). Παράλληλα ξεκινούν να τα σχεδιάζουν κάνοντας το πρώτο βήμα στη μουσική γραφή.
Η Ντόλα και η παρέα της – βίντεο 2: Γραμμές και διαστήματα
Η κατανόηση της δομής του πενταγράμμου είναι σημαντική, δεδομένου ότι αποτελεί τον χώρο πάνω στον οποίο σημειώνουμε τα σύμβολα του μουσικού αλφάβητου: νότες, παύσεις, κλειδιά, μέτρα, κλπ. Με οδηγό την Ντόλα τα παιδιά, μέσω ερωτήσεων σε μορφή παιχνιδιού, αντιλαμβάνονται επίσης τη σχέση του πενταγράμμου με το τονικό ύψος.
Η Ντόλα και η παρέα της – βίντεο 3: Σολ Μι, “Αλαλί”
Το διάστημα τρίτης μικρής με Σολ-Μι, αποτελεί ένα από τα πρώτα μελωδικά διαστήματα που εισάγουμε προκειμένου να χτίσουμε σταδιακά τη γνώση της μελωδικής έκτασης στα παιδιά. Η επιλογή αυτού του συγκεκριμένου διαστήματος δεν είναι τυχαία, αφού τα περισσότερα παιδικά τραγούδια σε όλον τον κόσμο κινούνται στο διάστημα της 3ης μικρής. Επομένως πρόκειται για ένα πολύ “οικείο” διάστημα στα παιδιά.
Έχοντας τη γνώση των ρυθμικών αξιών και του πενταγράμμου, από τις δύο προηγουμενες παρουσιάσεις, τα παιδιά μπορούν τώρα εύκολα να διακρίνουν τις θέσεις του σολ και του μι πάνω στο πεντάγραμμο, να γράψουν τις νότες και να τις διαβάσουν. Η καινούργια γνώση αποκρυσταλώνεται μέσα από το τραγούδι “Αλαλί” που κινείται πάνω στο δίχορδο Σολ-Μι.
Δες εδώ πώς μπορείς να παίξεις το “Αλαλί” στο μεταλλόφωνο.
Η Ντόλα και η παρέα της – βίντεο 4: Μι Σολ Λα, “Έβγα ήλιε”
Μία ακόμα νότα, η Λα, κάνει την εμφάνισή της στο πεντάγραμμο.
Παρατηρούμε πώς ανεβοκατεβαίνει η φωνή μας στην έκταση Μι Σολ λα, και πώς μπορούμε να τραγουδήσουμε ακολουθώντας τις μουσικές φράσεις.
Με τις νότες Μι – Σολ – Λα τραγουδάμε πολλά γνωστά τραγούδια, και εύκολα μπορούμε να τα παίξουμε και στο μεταλλόφωνο.
Η Ντόλα και η παρέα της – βίντεο 5: Σολ Μι Ρε, “Φεγγαράκι”
Με τη νότα Ρε τραγουδάμε ένα ακόμα πολύ όμορφο παιδικό τραγούδι, αυτή τη φορά από το νησί της Κύθνου.
Η έκταση του τραγουδιού αποτελείται πάλι από τρεις νότες, αλλά αυτή τη φορά δεν είναι η Λα, αλλά η Ρε που τραγουδά μαζί με τις νότες Σολ και Μι.
Δες εδώ πώς μπορείς να παίξεις το “Φεγγαράκι Κύθνου” στο μεταλλόφωνο.
Η Ντόλα και η παρέα της – βιντεο 6: Μι Ρε Ντο και το μισό, “Ανέβα μήλο”
Κατεβαίνουμε στη Ντο, κάτω από το πεντάγραμμο, και τραγουδάμε το “Ανέβα μήλο – κατέβα ρόδι” στο τρίχορδο Μι Ρε Ντο. Έτσι μαθαίνουμε να κουρδίζουμε πάνω στο διάστημα της τρίτης μεγάλης.
Επίσης μαζί με τα τέταρτα εμφανίζεται στο τραγούδι μας και μια καινούργια ρυθμική αξία: το μισό.
Παράλληλα κατανοούμε τη δομή του τραγουδιού η οποία αποτελείται από έναν συνδυασμό των φράσεων α και β.
Φροντίζουμε από εδώ και στο εξής να είναι κατανοητή και να εξηγείται όχι μόνο η έκταση και το τονικό ύψος, αλλά και τα ρυθμικά μοτίβα, καθώς και οι φράσεις που συνθέτουν την δομή του τραγουδιού.
Η Ντόλα και η παρέα της – βίντεο 7: Μι Φα Σολ Λα (το ημιτόνιο), “Μάρτη χιονερέ”
Το βήμα της φωνής μας από το Μι στο Φα, και αντίστροφα, είναι μικρότερο από τα βήματα που τραγουδούσαμε μέχρι τώρα.
Δεν ονομάζουμε ακόμα αυτήν την απόσταση ως ημιτόνιο, τα παιδιά όμως μιμούνται με τη φωνή τους τον ήχο του διαστήματος αυτού, και μέσα απ’το παιδικό τραγούδι “Μάρτη χιονερέ” κουρδίζουν στο τετράχορδο Μι – Φα – Σολ – Λα (Φρύγιος τρόπος).
Η Ντόλα και η παρέα της 8: Σολ – Λα – Σι – Ντο’, “Μπαίνω μες τ’αμπέλι”
Από το Σολ της δεύτερης γραμμής η φωνή μας ανεβαίνει βήμα-βήμα μέχρι το τρίτο διάστημα και φτάνουμε στο Ντο’, το ψηλό Ντο του τρίτου διαστήματος.
Παράλληλα γνωρίζουμε μια ρυθμική αξία που διαρκεί όσο τέσσερα “τα”, τέσσερα τέταρτα: είναι το ολόκληρο.
Με αυτά τα υλικά τραγουδάμε ένα ακόμα παιδικό παραδοσιακό τραγούδι από τον Ροδολίβο Σερρών, το “Μπαίνω μες τ’αμπέλι”.
Δες εδώ πώς μπορείς να παίξεις το “Μπαίνω μες τ’αμπέλι” στο μεταλλόφωνο.
Η Ντόλα και η παρέα της 9: Επανάληψη ρυθμικών και μελωδικών σχημάτων
Το Α’ μέρος του βιβλίου “Μέσα απ’το τραγούδι” έχει στόχο να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν βασικούς φθόγγους και σχήματα της γραφής στο πεντάγραμμο. Τα απλά παιδικά τραγούδια είναι ο μεγαλύτερος βοηθός: τα παιδιά τα αγαπούν, τα τραγουδάν συνεχώς, και μπορούν να τα καταγράψουν εύκολα χρησιμοποιώντας τα βασικά σύμβολα.
Η επανάληψη γίνεται όχι μόνο για να καθιερωθεί η γνώση, αλλά και για να επιβεβαιώσουμε όλοι πως οι στόχοι έχουν επιτευχθεί και είμαστε έτοιμοι για την συνέχεια.
Επιπλέον το dictée παίρνει τη μορφή παιχνιδιού – ούτως ή άλλως έχουμε ήδη δουλέψει έτσι – και εξασκούμε με ευχάριστο τρόπο παρατηρητικότητα, μνήμη, διάκριση.