Το καρδιοχτύπι δεν διακρίνει ηλικίες! “Μέσα απ’το τραγούδι” ανακαλύπτουμε μικρές ιστορίες αγάπης και τις αφιερώνουμε στους μικρούς μας μαθητές.
Σιγανός ψιχαλισμός
Νότες: Ντο Ρε Μι Σολ Λα
Μέσα απ’το τραγούδι,
Α’ μέρος, σελ. 39
Σιγανά βρέχει ο Θεός,
σιγανός ψιχαλισμός.
Σιγανά πάω κι εγώ
την αγάπη μου να βρω.
Πέρασα απ’την πόρτα της
κι έγνεθε τη ρόκα της.
Κι είδα το χεράκι της
που ‘στριβε το αδράχτι της.
Τα παλαιότερα χρόνια τα καταστήματα ήταν πολύ λίγα, αλλά και οι άνθρωποι φτωχότεροι. Συχνά έφτιαχναν μόνοι τους βασικά είδη ανάγκης, όπως υφάσματα και ρούχα. Το αγόρι ξέρει πολύ καλά τι είναι η ρόκα και το αδράχτι, εσείς;
Ευκαιρία να μιλήσουμε λίγο για το, όχι και τόσο μακρινό, παρελθόν.
Παίξε το τραγούδι “Σιγανός ψιχαλισμός” στο μεταλλόφωνο.
Κάτω στον γιαλό
Νότες: Ντο Ρε Μι Φα Σολ Λα
Μέσα απ’το τραγούδι,
Β’ μέρος, σελ. 20
Κάτω στον γιαλό, κάτω στο περιγιάλι
Κάτω στον γιαλό κοντή,
νεραντζούλα φουντωτή
Πλέναν Χιώτισσες, πλέναν παπαδοπούλες
Πλέναν Χιώτισσες κοντή, νεραντζούλα φουντωτή
Και μια Χιώτισσα, μικρή παπαδοπούλα
Και μια Χιώτισσα κοντή,
νεραντζούλα φουντωτή
Έπλενε άπλωνε και με τον ήλιο παίζει
Έπλενε άπλωνε κοντή
νεραντζούλα φουντωτή
Φύσηξε βοριάς, μαΐστρος, τραμουντάνα
Φύσηξε βοριάς κοντή,
νεραντζούλα φουντωτή
Και της σήκωσε το κοντοφούστανό της
Και της σήκωσε κοντή,
νεραντζούλα φουντωτή
Και της φάνηκε ο ποδαστράγαλός της
Και της φάνηκε κοντή,
νεραντζούλα φουντωτή
Κι έλαμψε ο γιαλός,
κι έλαμψε ο κόσμος όλος
Κι έλαμψε ο γιαλός κοντή,
νεραντζούλα φουντωτή
*όλοι οι στίχοι επαναλαμβάνονται δύο φορές.
Από ποιο μέρος της Ελλάδας έρχεται το τραγούδι αυτό; Μπορείς να το βρεις στον χάρτη;
Μπορείς να μαντέψεις, τραγουδώντας τους στίχους, με τι έχουν σχέση οι λέξεις “μαΐστρος” και “τραμουντάνα“;
Παίξε το τραγούδι “Κάτω στο γιαλό” στο μεταλλόφωνο.
Δες εδώ το βίντεο και παρτιτούρα με χρωματιστές νότες.
Ένας πετεινός
Νότες: Ντο Ρε Μι Φα Σολ Λα
Μέσα απ’το τραγούδι,
Α’ μέρος, σελ. 66
Ένας πετεινός, ένας πετεινός
ένας πετεινός μεγάλος και τρανός (δις)
μας κυνή- μας κυνήγησε την κότα
στης γειτό- στης γειτόνισσας την πόρτα (δις)
Παλιοπετεινέ, παλιοπετεινέ
παλιοπετεινέ μεγάλε και τρανέ (δις)
που κυνή- που κυνήγησες την κότα
στης γειτό- στης γειτόνισσας την πόρτα (δις)
Κλώσσα τα πουλιά, κλώσσα τα πουλιά
κλώσσα τα πουλιά δεν τα ‘βγαλες σωστά (δις)
σου ‘βαλα- σου ‘βαλα εικοσιένα
και δεν έ- και δεν έβγαλες κανένα (δις)
Η γειτόνισσα άφησε αυγά να κλωσσήσει η κότα, μα αυτή τελικά παίζει κυνηγητό με τον πετεινό!
Ζωγράφισε τη σκηνή και σκέψου τη συνέχεια της ιστορίας….
Λεμονιά
Νότες: Ρε Φα Σολ Λα
Μέσα απ’το τραγούδι,
Β’ μέρος, σελ. 23
Μωρή κοντού- μωρή κοντούλα λεμονιά (δις)
με τα πολλά λεμό- λεμόνια
Βησσανιώτισσα, σε φίλησα κι αρρώστησα
και τον γιατρό δεν φώναξα
Πότε μικρή, πότε μικρή μεγάλωσες (δις)
Κι έγινες για στεφά- στεφάνι
Βησσανιώτισσα, σε φίλησα κι αρρώστησα
και τον γιατρό δεν φώναξα
Χαμήλωσε, χαμήλωσε τους κλώνους σου (δις)
Να κόφω ένα λεμό- λεμόνι
Βησσανιώτισσα, σε φίλησα κι αρρώστησα
και τον γιατρό δεν φώναξα
Για να το στύ- για να το στύψω να το πιω (δις)
να μου διαβούν οι πό- οι πόνοι
Βησσανιώτισσα, σε φίλησα κι αρρώστησα
και τον γιατρό δεν φώναξα
Αυτό είναι ένα ακόμα δημοτικό τραγούδι, από την Ήπειρο.
Τα παλαιότερα χρόνια αν ήθελε κάποιος να τραγουδήσει για την αγαπημένη ή τον αγαπημένο, αναφερόταν σε αυτήν ή σε αυτόν συμβολικά, και του μιλούσε σα να ήταν ένα όμορφο ζώο ή φυτό. Έχεις ακούσει κάποιο άλλο παρόμοιο τραγούδι;
Πού να ‘βρω εγώ βασιλικό
Νότες: Ντο Ρε Μι Φα Σολ Λα
Μέσα απ’το τραγούδι,
Β’ μέρος, σελ. 25
Πού να ‘βρω εγώ βασιλικό
μαύρα είν’τα μάτια π’αγαπώ.
Αχ να κάνω ‘να φροκάλι
σαν και σένα δεν είν’άλλη
Να φροκαλώ τη θάλασσα
μικρή ‘σουν και σε πλάνεψα.
Αχ, ν’αράζουν τα καράβια,
γεια χαρά σας, παλικάρια.
Οι ναυτικοί λείπουν πολύ καιρό μακριά από την αγαπημένη τους και, όπως λέμε για κάποιον που τον έχουμε επιθυμήσει, κάνουν “μαύρα μάτια” να την ξαναδούνε.
Μακάρι το καράβι να άραζε πιο συχνά στο λιμάνι, γιατί τα χρόνια περνούν γρήγορα!
* “φροκαλώ” σημαίνει “σκουπίζω”, σε αυτήν την περίπτωση ίσως “ηρεμώ τα κύματα”.
Η μηλιά
Νότες: Ρε Μι Φα Σολ Λα
Μέσα απ’το τραγούδι,
Β’ μέρος, σελ. 59
Περιβό- περιβό-
περιβόλι που’ν’ και τούτο
περιβόλι που’ν’ και τούτο
μαρμαρόκτιστον όπου’ν’ το.
Γύρω γύ- γύρω γύ-
γύρω γύρω πεζουλάκια
γύρω γύρω πεζουλάκια
και στη μέση δεντρουλάκια.
Έχει μια- έχει μια-
έχει μια μηλιά στη μέση
έχει μια μηλιά στη μέση
που λυγίζεται να πέσει.
Πάει ο Λιας- πάει ο Λιας
πάει ο Λιας να κόψει μήλο
πάει ο Λιας να κόψει μήλο
και μαραίνονται τα φύλλα.
Κι η μηλιά- κι η μηλιά-
κι η μηλιά τον εμαλώνει
κι η μηλιά τον εμαλώνει
Μην απλώνεις Λια στα μήλα.
Τα ‘χει αφέ- τα’χει αφέ-
τα’χει αφέντης μετρημένα
τα’χει αφέντης μετρημένα
και δεν είναι για τα σένα.
Το τραγούδι είναι από τη Χάλκη των Δωδεκανήσων. Αυτή τη φορά το κορίτσι δεν παρομοιάζεται με λεμονιά, αλλά με μηλιά!
Ο Ηλίας (Λιας) θέλει να την πλησιάσει, μα ο πατέρας της κοπέλας έχει άλλη γνώμη.
Τα δημοτικά τραγούδια είναι πολύ παλιά, και εκφράζουν ήθη και συνήθειες παλαιότερων χρόνων. Συχνά δεν υπήρχε ελευθερία στους νέους, όπως σήμερα, και οι γονείς αποφάσιζαν για τα παιδιά τους ποιον θα αγαπήσουν και θα παντρευτούν.
Η χαρά της αγάπης – Plaisir d’amour
Μέσα απ’το τραγούδι,
Β’ μέρος, σελ. 82
Η παρακάτω μελωδία είναι από ένα τραγούδι που γράφτηκε βασισμένη σε ένα πόίημα το 1784 από έναν Γάλλο συνθέτη, τον Jean-Paul-Égide Martini.
Τον επόμενο αιώνα, το 1854, ένας άλλος, επίσης Γάλλος, συνθέτης, ο Hector Berlioz, πήρε το τραγούδι και το μετέγραψε για ορχήστρα.
Έκτοτε πολλοί συνθέτες και τραγουδιστές ερμήνευσαν το τραγούδι με τον δικό τους τρόπο.
Τραγούδησε το βασικό θέμα του τραγουδιού και άκου διάφορες ερμηνείες και παραλλαγές του. Μέτρα πόσες φορές ακούγεται αυτό το θέμα, η μια παραλλαγή του, σε κάθε ένα από τα παρακάτω βίντεο.
Λίμνη των κύκνων
Μέσα απ’το τραγούδι
Β’ μέρος, σελ. 98
Και ποιος δεν γνωρίζει το διάσημο θέμα από το έργο για μπαλέτο που έγραψε ο Τσαϊκόφσκυ πριν από περίπου 150 χρόνια.
Διάβασε εδώ περισσότερα για το έργο και παρακολούθησε σκηνές από το μπαλέτο.
Τραγούδησε το παραπάνω θέμα και εντόπισέ το στο βίντεο, κάθε φορά που ακούγεται. Από ποιο μουσικό όργανο ακούγεται την πρώτη φορά, στην αρχή του έργου;
