Τα πρώτα βήματα στο solfège και το dictée

Γιατί και πώς να διδάξουμε στις μικρότερες ηλικίες μουσική ανάγνωση (solfège), θεωρία και dictée, με τρόπο προσιτό στα παιδιά; Για το μάθημα της μουσικής (στο σχολείο) ή της θεωρίας (στο ωδείο).

Μάθημα Μουσικής Θεωρίας: μια πονεμένη ιστορία …

Όσοι ασχολούμαστε με κάποιον τρόπο με τη διδασκαλία μουσικής – είτε αυτή αφορά κάποιο μουσικό όργανο, είτε θεωρητικά αντικείμενα – θα συμφωνήσουμε πως η πρόοδος του μαθητή εξαρτάται άμεσα από την εξοικείωσή του με την ρυθμική και μελωδική ανάγνωση, την ικανότητά του να αποκωδικοποιεί παρτιτούρες και μελωδικά ή αρμονικά ακούσματα. Με άλλα λόγια, να έχει κατακτήσει τις βάσεις του solfège και του dictée και να χειρίζεται με ευκολία τα βασικά υλικά της δυτικής μουσικής θεωρίας όπως π.χ. διαστήματα, κλίμακες, κλπ.

Από την άλλη είναι γνωστό πως το μάθημα της “θεωρίας” δεν είναι, συνήθως, και το πιο αγαπητό στον μαθητή, καθώς σπάνια συνδέεται με νόημα με το κύριο αντικείμενο της σπουδής, όπως το παίξιμο ενός οργάνου ή ακόμα και τις ανώτερες σπουδές σε κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα.

 

“Το να διδάσκουμε στο παιδί ένα μουσικό όργανο χωρίς προηγουμένως να του έχουμε προσφέρει προκαταρκτική εκπαίδευση και χωρίς να έχουμε καλλιεργήσει το τραγούδι, την μουσική ανάγνωση και το dictée σε υψηλό επίπεδο παράλληλα με το παιχνίδι, μοιάζει με το να χτίζουμε στην άμμο.”

Zoltán Kodály

 

Με αυτά τα δεδομένα, και πόσο μάλλον με αρχικό στόχο το μάθημα της μουσικής στο σχολείο, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να περιορίζεται σε θεωρητική διδασκαλία, αναζητήσαμε τον τρόπο ώστε να διδάξουμε τις απαραίτητες βασικές γνώσεις ανοίγοντας εγκαίρως έναν δρόμο άνετο και σταθερό για την εφαρμογή όλων των παραπάνω.

Ένας από τους στόχους μας ήταν μια πορεία διδασκαλίας που να είναι μεν αποτελεσματική αλλά όχι χρονοβόρα, ευχάριστη αλλά όχι επιφανειακή. Έτσι καταλήξαμε στην παρούσα μέθοδο διδασκαλίας που βασίζεται στη φωνή.

Γιατί μέσα απ’το τραγούδι

Είναι γνωστό πως το τραγούδι ως πράξη (τραγουδώ) αλλά και ως αντικείμενο (στίχοι/μελωδία) αποτελεί ένα από τα βασικά υλικά για όποιον καλείται να διδάξει μουσική – και όχι μόνο – σε μικρά παιδιά, καθώς αποτελεί το πιο φυσικό μέσο (μουσικής) έκφρασης.

Βασικός κανόνας στο “Μέσα απ’το τραγούδι” είναι πως δεν εισάγουμε κανένα καινούριο στοιχείο αν αυτό δεν περάσει από την φωνή των παιδιών. Κάθε καινούριος φθόγγος, κάθε ρυθμικό σχήμα, βιώνεται ως τραγούδι/παιχνίδι ενώ παράλληλα αποτυπώνεται στο γραπτό κείμενο. Με βάση γνωστά και άγνωστα, αλλά σίγουρα όμορφα και δοκιμασμένα στον χρόνο, τραγούδια και απλές μελωδίες, χτίζουμε βήμα-βήμα το μουσικό αλφαβητάρι.

Όταν τραγουδάμε, πόσο μάλλον ομαδικά, το σώμα συμμετέχει ενεργά και η πληροφορία καταγράφεται με μεγαλύτερη σταθερότητα.

Επίσης το τραγούδι ως ομαδική δραστηριότητα υποστηρίζει και τον πιο αδύναμο κρίκο της ομάδας.
Ακόμα και στις περιπτώσεις που κάποια παιδιά δυσκολεύονται – ή αρνούνται αρχικά – να τραγουδήσουν, αργά ή γρήγορα παρασύρονται από τους υπόλοιπους και τολμούν να εκφραστούν με την φωνή τους.
Το κούρδισμα και ο συντονισμός έρχονται σταδιακά και τελικά όλοι τα καταφέρνουν!

 

Σε ποια ηλικία;

Ας τονιστεί το γεγονός πως όλη αυτή η διδασκαλία απευθύνεται σε πολύ μικρά παιδιά: Ήδη από 6 χρονών, μόλις πιάνουν το μολύβι για να μάθουν τις πρώτες λεξούλες της γλώσσας, είναι έτοιμα να διαβάσουν και να γράψουν τις πρώτες νοτούλες στο πεντάγραμμο. Η ουσία δεν βρίσκεται στην ταχύτητα με την οποία θα προχωρήσει η τάξη ή ο μεμονωμένος μαθητής, αλλά στο γεγονός πως μυείται με χαρά στο κεφάλαιο “μουσική γραφή και ανάγνωση”, κάνοντας τα πρώτα του βήματα στο solfège και το dictée.

Ενώ ο μαθητής χαίρεται τραγουδώντας, χωρίς να το καταλαβαίνει ενσωματώνει στις γνώσεις του τα καινούρια στοιχεία που θέλουμε να διδάξουμε όσον αφορά τον ρυθμό, το τονικό ύψος, κλπ. Τελικά η ταχύτητα της εκμάθησης αυξάνεται στην πορεία, πατώντας σε γερά θεμέλια.

 

Το υλικό

Με αυτά τα δεδομένα, το επόμενο βήμα ήταν να επιλέξουμε τα τραγούδια και να τα βάλουμε σε τέτοια σειρά ώστε να εισάγουμε σταδιακά τις βασικές γνώσεις για την κατανόηση και ανάγνωση μιας απλής παρτιτούρας.

Δείτε εδώ τα περιεχόμενα του Α’ μέρους και του Β’ μέρους του βιβλίου “Μέσα απ’το τραγούδι“.

Από τα τέταρτα στο παρεστιγμένο, από το πιο “φυσικό” διάστημα (Σολ – Μι) στις αλλοιώσεις, την μείζονα και την ελάσσονα κλίμακα, από το πρώτο παιδικό τραγουδάκι στη δίφωνη αντίστιξη.
Τα περιεχόμενα του Α’ και Β’ μέρους του βιβλίου εξελίσσονται παράλληλα με ένα ρεπερτόριο που ξεκινά με παραδοσιακά παιδικά τραγούδια και εμπλουτίζεται με γνωστά θέματα από την κλασσική μουσική.

Δείτε εδώ τα ρυθμικά και μελωδικά στοιχεία που εισάγονται στα δύο μέρη του βιβλίου “Μέσα απ’΄το τραγούδι”.

Όχι πως δεν χρειάζεται πού και πού λίγος κόπος, αλλά ξεκινώντας με ένα τραγούδι όλα γίνονται πιο εύκολα άρα και πιο ευχάριστα (και αντιστρόφως) για όλους!

Leave a Reply

Close Menu